کانزیت ، خواص و کاربردهای آن
کانزیت سنگی به رنگ صورتی کمرنگ تا بنفش یاسی کم رنگ , از گونه های اسپادومین معدنی پیروکسین و یک اینسوسیلیکات آلومینیوم لیتیوم است .
اولین بار در کانکتیکات آمریکا کشف شد و نام آن از اسم جورج فردریک کانز 1856-1932(کانی شناس و مدیر عامل سابق شرک تیفانی ) گرفته شد .
کانز از جمله فروشندگان زیورالات بزرگ در نیویورک و متخصص سنگ های رنگی و اولین کسی بود که این سنگ را در 1902 برای اولین بار به طور کامل مورد بررسی قرار داد .
با اینکه سنگ برای اولین در امریکا کشف شد , بیشترین منابع ان در افغانستان و پاکستان هستند.
این سنگ ارتباط نزدیکی با سنگ هیدنیت Hiddenite – عضوی زردسبز از خانواده اسپادومین ها – دارد که این سنگ نیز نامش را از کانی شناس آمریکایی هیدن W. E. Hidden گرفته است.
شهرت سنگ کانزیت برای استفاده از آن در قطعه های بزرگ است .
درحقیقت جستجو و یافتن سنگ کانزیت به وزن 20 قیراط یا حتی بیشتر امری عجیب نیست .
سنگ کانزیت و تمام خانواده اسپادومین منابع صنعتی بسیار مهم لیتیوم هستند که از آنها در داروسازی , سرامیک سازس , تلفن های همراه و انواع باطری های شارژی استفاده می شود .
کانزیت معروف دنیا
سنگ کانزیت 47 قیراطی بر روی یک انگتر که در حراج ساتبی در ملک ژاکلین کندی اوناسیس در سال 1996 به ارزش 410000 دلار به فروش رسید .
رییس جمهور کندی آنرا برای همسرش هدیه گرفته بود که هیچگاه فرصت نشد تا آن را اهدا کند
تشخیص کانزیت
کانزیت ماده مرکب از لیتیوم , آلومینیوم و سیلیکات بوده که نظام کریستالی مونوکلینیک دارد .
ساختار منشوری کریستال های آن باعث چند رنگ نمایی در این سنگ شده که همین امر باعث تشخیص این سنگ می شود.
کلیواژ کامل این سنگ را می توان در الماس و توپاز هم دید .
این سنگ در نجاورت طولانی در نور خورشید دچار رنگ پریدگی می شود .
این سنگ برخلاف بقیه سنگ های صورتی رنگ که معمولا در قطعات کوچک ظاهر می شوند , در ابعاد بزرگ دیده می شود.
درخشندگی شیشه ای و درجه سختی اسن سنگ همانند کوارتز بوده ولی سنگی نرمتر از یاقوت سرخ و یاقوت کبود می باشد .
منشا و منابع کانزیت
این سنگ در ابتدا در کانکتیکات در امریکا کشف شد .
نمونه تجاری آن نیز بعدا در منطقه ای در سن دیاگو کالیفرنیا در 1902 کشف شد
امروزه مهمترین منابع این سنگ در برزیل , افغانستان , پاکستان , ماداگاسکار , میانمار و امریکا قرار گرفته اند .
این سنگ در ابعاد کوچک , امروزه از کانادا , روسیه , مکزیک , سوئد و استرالیای غربی به دست می آید .
خرید و ارزشگذاری کانزیت
رنگ کانزیت
این سنگ معمولا به حالت بسیار کمرنگ و فشرده (صورتی کمرنگ تا پررنگ – بنفش – یاسی – صورتی بنفش ) دیده می شود البته گاها نمونه های براق آن نیز مشاهده شده است .
رنگ این سنگ به سبب وجود مقادیر منگنز در آن می باشد که همانطور که گفته شد در مجاورت طولانی با خورشید رنگ آن به راحتی می پرد.
سنگ کانزیت چندرنگ نماست و با توجه به زاویه دیده شدن آن به صورت بیرنگ , صورتی و بنفش مشاهده می شود .
نقاط بالایی و پایینی آن مناطقی هستند که پررنگ ترین بخش این سنگ را تشکیل می دهند.
سیترین (Citrine) ، خواص سیترین و کاربرد آن در جواهرسازی
شفافیت و درخشش کانزیت
سنگ کانزیت دارای شفافیت بالایی است .
بیشتر این سنگ ها بسیار شفاف هستند ولی مواردی دیده شده که دارای ناخالصی ها و ترک بودند.
سنگ های شفاف و بدوو ناخالصی طرفدار بیشتری دارند ولی این امر باعث افزایش اجرت و بهای این سنگ ها نمی شود.
این سنگ بعد از پولیش شدن دارای درخشش شیشه ای می شود
برش و شکل کانزیت
برش سنگ کانزیت معمولا به شکل چندوجهی انجام میشود تا درخشش سنگ را افزایش دهد.
همچنین , به خاطر چندرنگ نمایی زیاد این سنگ , سنگ شناسان می بایست برش های مناسب این سنگ را طوری انجان دهند تا رنگ ها پررنگ تر به نظر برسند .
از طرف دیگر , به خاطر کلیواژکامل این سنگ , برش دادن این سنگ امری چالش برانگیز است زیرا کوچکترین برش نامناسب در این سنگ باعث ایجاد ترک و یا شکست خواهد شد.
کانزیت به شکل های بیضی , گرد و هشت ضلعی برش داده می شوند .
فرآوری کانزیت
با اینکه اکثر قریب به اتفاق کانزیت ها تحت عملیات و فراوری خاصی قرار نمی گیرند , برخی از انواع قهوه ای و سبز آن برای ارتقا سطح رنگی ممکن است تحت عملیاتی نظیر تابش دهی و یا حرارت دهی قرار گیرد.
خواص سنگ شناسی کانزیت
- فرمول شیمیایی : سیلیکات آلومینیوم لیتیومLiAl[Si2O6]
- ساختار کریستال : مونوکلینیک , منشوری و لوله ای
- رنگ : بنفش کمرنگ تا صورتی
- سختی : 6.5-7
- ضریب شکست : 1.660-1.681
- تراکم ( دانسیته ) : 3.21-3.15
- کلیواژ یا برگوارگی(تمایل سنگ برای شکستگی در امتداد یک جهت ترجیحی در سطوح موازی ) : کامل
- شفافیت : شفاف
- شکست نور : 0.014-0.016
- درخشش : شیشه ای
- حالت فلورسانس : قوی , زرد-قرمز , نارنجی
سنگ ها مشابه یا مرتبط به کانزیت
این سنگ متعلق به خانواده اسپادومین هاست .
( نمونه اسپادومین زرد و سبز آن بسیار رایج هستند ) البته گونه های سبز آبی و چندرنگ این سنگ نیز موجود است که معمولا جنبه مصرفی برای زیورالات و برش ندارد .
نمونه بیرنگ آن تریفان نام دارد که با سنگ های مورگانیت صورتی , تورمالین صورتی نزدیکی دارد .
برخی کونه های یاقوت عمومت با سنگ کانزیت اشتباه می شوند در حالیکه این سنگ از یاقوت نرمتر بوده و قطعات بزرگتر آن در دسترس تر است .
مثلا بیشتر یاقوت ها در وزن زیر 1 قیراط هستند ولی کانزیت با این وزن تقریبا نادر است .
نرم افزار Modo در طراحی جواهرات
اسطوره شناسی , متافیزیک و خواص درمانی کریستال کانزیت
برخی کانزیت را سنگ ماه فوریه می دانند ولی نشانه شناسان بر این موضوع موافقت ندارند.
گفته می شود این سنگ برای صاحبش رزق و روزی می آورد و باعث ایجاد ارتباط بهتر ا با اطرافیانش می شود.
این سنگ به خاطر حساسیت به نور خورشید و گرما , به سنگ شب شهرت دارد .
رنگ صورتی این سنگ باعث پیوند مابین انرژی های قلب و ذهن می شود , به ارتباط افرادی که متارکه کرده اند کمک می کند و به قلب های شکسته آرامش می دهد .
این سنگ از لحاظ بدنی , به ناهنجاری های ریوی کمک خواهد کرد .
در عهد باستان همانند قرون باستان , مردم باورداشتند که می توان انعکاس جهان را در سنگ ها دید .
جنبش های مدرن در غرب , این باور رابرای ارتقا بازار و صنعت تولید سنگ ها , احیا کردند.
چه این نظریه صحیح باشد و چه نه , در خرید افرادی که به این سنگ نیاز دارند تغییری نمی توان ایجاد کرد .
کانزیت نماد سیاره های پلوتو و ونوس است .
نکته : تاثیرات درمانی و متافیزیکی ذکر شده به صورت پیشنهاد درمانی در این مقاله تلقی نمی شوند .
تمامی مباحث سنتی , آیینی و اسطور های بالا برگرفته از منابع متعددی بوده و به عنوان تنها گزینه موجود ذکر نشده اند .
این اطلاعات جایگزین نظر پزشک نیست و در صورت هرگونه عارضه ای به پزشک مراجعه نمایید .
استفاده از سنگ های درمانی هیچ گونه تضمینی در قبال درمان قطعی بیماری ها ندارد و نمیتواند تحت هیچ شرایط قابل اطمینان باشد .
ایده هایی برای طراحی زیورالات بااستفاده از کانزیت
با اینکه درجه سختی سنگ کانزیت مناسب بوده و دارای شفافیت و درخشش خوبیست , هنوز برای بسیاری از افراد سنگی ناشناخته محسوب می شود.
این سنگ برای استفاده در کلیه زیورالات بسیار مناسب است .
نکته جذاب و مهم در این سنگ , رنگ آن و شفافیت آن است .
رنگ این سنگ سبب شده تا بیشتر در مد بانوان مورد استفاده قرار بگیرد .
استفاده از این سنگ صورتی با البسه مشکی توصیه می شود .
امروزه , سنگ های صورتی از محبوبیت خاصی برخوردار هستند ولی بیشتر آنها مثل انواع یاقوت ها بسیار گرانقیمت بوده و به ندرت در ابعاد بزرگ یافت می شوند .
همچنین بر خلاف یاقوت ها , برای سنگ کانزیت , قیمت هر قیراط این سنگ با بزرگتر شدن آن تغییر چندانی ندارد .
در صورتیکه سنگ صورتی بزرگی را می خواهید , کانزیت می تواند از جوانب زیادی گزینه مناسبی باشد .
انگشتر های با سنگ کانزیت بهترین انتخاب برای استفاده در زیورالات شب هستند .
نکته : هنگام خرید سنگ های ارزشمند , بیشتر به اندازه آن توجه کنید تا وزن قیراطی آن ها .
نسبت اندازه به وزن سنگ های رنگی متفاوت است .
در مقایسه وزنی , برخی از آنها بزرگتر و برخی کوچکتر از الماس هستند .
نگهداری و تمیزکردن کانزیت
سنگ کانزیت نسبتا سخت است با این حال به خاطر کلیواژ, نیاز به نگهداری دارد .
ضربات قوی باعث شکستن آن به دو نیم می شوند .
این سنگ به نور و حرارت حساس است و رنگ آن در اثر مجاورت با نور کم کم کمرنگ خواهد شد .
پس بهتر اینست که شب هنگتم از آن استفاده شود.
هنگام تمیز کردن آن , از آب ولرم و کمی صابون و پارچه یا برس نرم استفاده کنید .
مانند دیگر سنگها , ابتدا صابون روی سنگ را به طور کامل با آبکشی زیاد بزدایید و سپس آنرا به خوبی خشک کنید .
از مصرف انواع مواد شوینده و تمیزکننده های قوی و شیمیایی مثل سفیدکننده , اسید یا آمونیاک برای مرحله تمیز کردن سنگ ها جلوگیری کنید
قبل از انجام فعالیت های ورزشی , شستن ظرف , فعالیت باغبانی و یا انجام کار خانه ,زیورالات مزین به این سنگ را از خود در آورید .
بهترین راه نگهداری آن در پارچه ای نرم و یا در جعبه طلا و جواهرات پوشیده با پارچه – به صورت جداگانه- است.
